Göz Kayması Ve Şaşılık Aynı Şey Midir?
- Evet, göz kayması ve şaşılık, gözlerin değişik bakış pozisyonlarında paralel olmadığını ifade eder.
Göz Kayması – Şaşılık Neden Olur?
- Çoğu şaşılık – göz kayması, göz hareketlerinin nöromusküler (beyin dahil) kontrolünün anormal olması sonucu ortaya çıkar. Beyindeki bu kontrol merkezlerinin çalışması hala tam bilinmemektedir. Daha az yaygın olarak, direk göz kasları ile ilgili sorunlar da göz kaymasına neden olabilir.
Şaşılık İçin Hangi Doktora Gidilir?
- Şaşılık veya göz kayması, göz doktorları yani bizler teşhis ederiz ve tedavi ederiz. Daha çok pediatrik oftalmoloji ve şaşılık konusunda özellikle çalışan göz hekimleri, tecrübeleri ile hasta için doğru tedavi ve takibi sizlere sunacaktır. Şaşılık konusunda tecrübeli hekimler olarak bizler, özellikle hastaların uzun dönem takiplerine dayanan tedavi planları ve takip sağlarız.
Şaşılık – Göz Kayması Neden Göz Tembelliği İle İlişkilidir?
- Göz kayması, çocuklarda ambiyopiye (göz tembelliğine) yol açabilir. Gözler farklı yönlere bakarken, beyin iki farklı görsel görüntü alır. Beyin, çift görmeyi önlemek için hizalanmamış gözün görüntüsünü yok sayabilir, bu da o gözün görsel gelişiminin bozulmasına yol açar. Ayrıca görmesi düşük olan göz de, göz kayması geliştirebilir.
Hangi Çocuklarda Şaşılık – Göz Kayması Daha Sıktır?
- Göz kayması genellikle diğer açılardan tamamen normal olan çocuklarda ortaya çıkar. Ancak beyni etkileyen serebral palsi, Down sendromu, hidrosefali, gelişim geriliği ve beyin tümörü gibi sorunlar söz konusu olduğunda göz kayması gelişme olasılığı daha yüksektir.
Yetişkinlerde Göz Kaymasına Neden Olan Bozukluklar Nelerdir?
- Çocukluk çağında olan şaşılıklar tedavi edilmediyse ya da dekompanse olduysa yetişkinlik döneminde devam ederiz. Yetişkinlerde inme veya damar sorunları yeni göz kaymalarına neden olabilir. Travma, nörolojik sorunlar ve Graves hastalığı (tiroid göz bozuklukları) göz kaymasının diğer yaygın nedenleridir.
Eğer durum çocukluk döneminden beri varsa, kayma birden fark edilebiliriz, ancak genellikle çift görme olmaz. Yetişkinlikte aniden ortaya çıkan şaşılık durumlarında, hastalar neredeyse her zaman çift görmeden şikayet ederler. Kaymanın nedeni her zaman değerlendirilmelidir ve bu kan testleri veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme çalışmalarını gerektirebilir. Yetişkinlerde yeni başlayan şaşılık, tiroid göz hastalığı, inme veya tümör gibi birçok farklı durumdan kaynaklanabilir. Bazen yaşlanma, gözü çevreleyen yumuşak dokularda değişikliklere neden olarak yaşlılarda şaşılığa yol açabilir.
Travmanın Şaşılık – Göz Kaymasına Neden Olması Nasıl Mümkün Olur?
- Travma, göz kaymasına şu yollarla neden olabilir:
- Göz hareketinin kontrolünü bozan beyin hasarı,
- Göz’ün hareketini kontrol eden sinirlerin hasarı ve/veya
- Göz’ün kaslarının doğrudan veya ikincil olarak gözün kemik boşluğuna gelen travmadan hasar görmesi.
Göz Kayması Nasıl Tedavi Edilir?
- Göz kaymasında tedavinin amacı, gözlerin önemli bakış yönlerinde koordine hareketinin sağlanmasıdır. Bu da gözlerin daha iyi bir şekilde birlikte çalışmasını (binoküler görme) sağlar. Tedavimizde, gözlük, göz egzersizleri, prizma ve/veya göz kası ameliyatını içerebiliriz. Göz kayması ile ilişkili sorunların (ambliyopi, göz kapağı düşüklüğü ve katarakt dahil) genellikle göz kası ameliyatından önce tedavi edilmesi öneririz.
Şaşılık Kaç Yaşına Kadar Tedavi Edilebilir?
- Çocuklarda şaşılık olabildiğince erken tedavi edilmelidir. Özellikle binoküler görme ve derinlik hissi için çocuklarda tedavide acele etmek gerekir. Geç kalındığında görmede azalma, göz tembelliği gibi sorunlar gelişir. Erişkinlerde edinilmiş veya çocukluktan kalan kaymalar hastanın sağlık durumu uygunsa istedikleri zaman düzeltebiliriz. Yaş sınırı erişkinlerde yoktur.
Şaşılığın Cerrahisi Lazerle Yapılabilir Mi?
- Hayır, şaşılık cerrahisinde lazer teknolojisi kullanılmamaktadır. Çoğunlukla da kendiliğinden emilen dikişler atılmaktadır. Cerrahi süresi lazere göre biraz uzundur: Yaklaşık 45 dakika-1.5 saat.
Şaşılık Ameliyatsız Nasıl Düzelir?
- Şaşılık, tipine ve nedenine göre farklı yöntemlerle düzeltiriz. Çocuklarda bazı kaymalar, sadece gözlükle düzeltiriz. Bazı düşük açılı kaymalarda prizmatik gözlük veya botulinum toksin enjeksiyonlarından faydalanırız.
Tüm Şaşılık Hastalarına Cerrahi Tedavi Gerekir Mi?
- Hayır, tüm şaşılık hastalarına cerrahi yapılması gerekmeyebilir. Şaşılık tedavisi, her hastanın bireysel durumuna ve ihtiyaçlarına göre değerlendirilmelidir. Şaşılık tedavisi, aşağıdaki faktörlere dayalı olarak belirlenmelidir:
- Şiddet ve Sıklık: Şaşılığın şiddeti ve ne sıklıkla meydana geldiği, cerrahi gerekliliği belirlemek için önemli bir faktördür. Bazı hafif vakalar, gözlük, prizma veya göz kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler, kuvvetli kaslara botulinum toksin uygulamaları gibi cerrahi dışı tedavilerle yönetilebilir.
- Yaş: Şaşılık tedavisi yaşa bağlı olarak değişebilir. Çocuklarda, şaşılık tedavisi erken yaşlarda daha etkili olabilir, çünkü görsel gelişim hala devam etmektedir. Yetişkinlerde kayma miktarı ya da altta yatan nedene göre cerrahi daha sık bir seçenek olabilir.
- Görme Sorunları: Şaşılığın neden olduğu veya eşlik ettiği görme sorunları göz önüne alınmalıdır. Gözlerin düzgün hizalanması, iki gözün daha iyi bir şekilde kullanılmasını sağlayabilir, bu da görme keskinliğini arttırabilir.
- Estetik Kaygılar: Bazı hastalar şaşılığın oluşturduğu dış görünümden rahatsız olabilirler ve bu durum cerrahi müdahale gerektirebilir.
- Altta Yatan Nedenler: Şaşılığın altında yatan nedenler, tedavi seçeneklerini etkileyebilir. Örneğin, nörolojik bir sorun şaşılığa neden oluyorsa, bu sorunun tedavi edilmesi gerekebilir.
Tedavi kararı, bir göz doktoru tarafından hastanın detaylı muayenesi ve değerlendirmesi sonucunda verilmelidir. Her hastanın durumu farklıdır, bu nedenle şaşılık tedavisi kişiselleştirilmelidir. Cerrahi, yalnızca uygun vakalarda ve gerektiğinde bir seçenek olarak düşünülmelidir.
Şaşılık Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
- Şaşılığın ameliyatı 45 dakika-1.5 saat civarında sürer genelde. Cerrahinin süresi işlem görecek kas sayısına, ameliyatın tekrarlayan cerrahi olup olmamasına göre değişir. Ne kadar fazla kas üzerinde çalışılacaksa cerrahi o kadar uzar. Tekrarlayan cerrahiler biraz daha uzun sürebilir.
Şaşılığın Cerrahisi Zor Mudur?
- Şaşılığın cerrahisi sırasında lokal veya genel anestezi kullanırız. Cerrahi sonrası dikişlere bağlı batma, hafif çapaklanma, gözlerde kızarıklık, kanlanma ve özellikle göz hareketleriyle artan ağrı olur. Bunlar ilk günden sonra azalır ve zamanla kaybolur.
Şaşılık Kendiğinden Düzelir Mi?
- Şaşılık tiplerinin çoğu kendiliğinden düzelmez. Nedene göre gözlük, medikal, ortoptik tedavi ve cerrahi gereklidir.
Çocuklarda Şaşılığın Tedavisinin Faydaları Nelerdir?
- Çocuklarda şaşılığın tedavi edilmesinin pek çok olumlu sonucu vardır. Bunlarda birkaçı şu şekilde sıralanabilir:
- Görme İyileşmesi: Şaşılık cerrahisi, gözlerin düzgün bir şekilde hizalanmasını sağlar. Bu, çocuğun iki gözünü daha iyi bir şekilde kullanabilmesine, derinlik hissinin artmasına ve böylece görme yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur. Şaşılık tedavi edilmediğinde, bir göz beyin tarafından baskılanıp gözde görme kaybına neden olabilir.
- Okul ve Spor Aktivitelerinde başarı artışı: İki gözün beraber kullanımı ile artan koordinasyon çocukların okul ve spor faaliyetlerinde daha başarılı olmasını sağlar.
- Dış Görünümü Düzeltme: Şaşılığın durumu, gözlerin asimetrik görünmesine neden olabilir ve bu cerrahi müdahale ile düzeltilir. Kaymanın düzeltilmesi estetik olarak daha kabul edilebilir bir görüntü sağlar.
- Sosyal ve Psikolojik Faydalar: Şaşılık, çocuğun sosyal ilişkilerini etkileyebilir ve özsaygı sorunlarına yol açabilir. Cerrahi müdahale, çocuğun kendine güvenini artırabilir ve sosyal etkileşimlerini daha olumlu bir şekilde deneyimlemesine yardımcı olabilir.
- Günlük aktivitelerde travma risklerinin azaltılması: Şaşılık, iki gözün farklı yönlerde bakması nedeniyle derinlik algısını etkileyebilir ve bu da günlük aktivitelerde tehlikeli olabilir. Cerrahi müdahale, bu tür riskleri azaltabilir.
Yetişkinlerde Şaşılık Tedavisinden Faydalanabilir Mi?
- Evet, yetişkinler, çocuklarda şaşılığın tedavisinde kullanılan bazı tedavi seçeneklerinden faydalanabilirler. Tedavi seçenekleri, prizmatik gözlükler, her iki gözün koordinasyonunu yeniden kazanmak için özel egzersizler (füzyon egzersizleri), botulinum toksin uygulamaları ve cerrahiyi içerir. Şaşılığı olan çoğu yetişkin, prizmatik gözlük, toksin uygulamaları ya da cerrahi ile başarılı bir şekilde rahatlatılabilir Önemli olan, şaşılığın cerrahisi konusunda uzmanlaşmış bir göz cerrahına, özellikle şaşılık uğraşan göz uzmanlarına danışmaktır.
Ekzotropya (Dışa Kayma) Ameliyatı Sonrası Kayma Tekrarlar Mı?
- Tüm dünyada ekzotropya cerrahilerinde başarı oranları %80’lerdedir. Sonuçta beyin kontrolü ne kadar iyi ve görme düzeyleri ne kadar yüksek ise cerrahi başarı oranı o kadar yüksektir. Kayma tekrarlasa bile çoğu kez ilk kayma kadar olmaz. Tekrar cerrahi yaparız.
Ekzotropiyası Ve Az Görmesi Olan Erişkin Bireylere Şaşılığın Cerrahisi Önerilmez
- Yanlış bir ifadedir. Az da görse, hastaya daha kabul ederiz bir görüntü sağlamak için cerrahi öneririz. Sosyal hayatta ve iletişimde göz teması önemlidir. İnsanların kendine güven duymasını ve daha mutlu olmasını sağlar. Birçok cerrahi geçiren ileri yaşlı hastamız daha erken yaşlarda ameliyat olmadıklarına üzülmektedir.
Yetişkinler İçin Şaşılık Ameliyatı Sadece Kozmetik Bir Amaçla Mı Yapılır?
- Hayır. Cerrahi aslında kozmetik değil rekonstrüktiftir. Şaşılık ameliyatlarını yetişkinlerde birkaç nedenle yaparız. Yetişkinler kayma olduğunda çift görme sorunu yaşarlar. Bu, normal hayatta taşıt kullanmak, yemek yemek, yürümek gibi birçok faaliyeti ciddi anlamda etkileyen bir sorundur. Cerrahi sıklıkla çift görme, derinlik algısı ve bazen periferik görüş alanını iyileştirebilir. Kaymayı düzeltmek için gereken prizmatik düzeltme büyükse, sonuçta gözlükler ağırlaşır, rahatsız edici ve bulanık görüşe neden olabilir. Cerrahi, prizmatik gözlüklere bağımlılığı azaltmak için düşünülebilir. Ayrıca, şaşılığın yetişkinleri duygusal, sosyal ve ekonomik açıdan etkiler. Şaşılık tedavisi ile gözlerin normal olmayan görünümünü düzeltiriz yaşam kalitesini arttırırız.
Şaşılık’ta Ameliyatın Riskleri Nelerdir?
- Şaşılığın ameliyatı sonrası en sık görülen sorun, az düzeltme, aşırı düzeltme ve çift görmedir. Bunlar, şaşılık tipi, kaymanın sağlıklı ölçümü, beyin kontrolü gibi çok faktörden etkileniriz. Tekrar cerrahi, botulinum toksin uygulamaları ve prizmatik gözlükle düzeltebiliriz. Çok nadiren görme kaybı, enfeksiyon ve anestezinin riskleri görülebilir. Çocuk göz doktorları bu konuda hastanın uzun dönemde karlışabileceği ek kaymalar için tecrübe ile sizlere yardımcı olacaktır. Ankara’da bu konuda size yardımcı olmak ve kliniğimizde karşılaşabileceğiniz sonradan gelişen kaymalar için sizleri bekliyoruz.