Multiple Skleroz (MS), beyin ve omurilikteki sinirlerin iletimini sağlayan miyelin tabakasının hasar görmesiyle ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Genellikle genç erişkin yaş grubunda (20-40 yaş) teşhis edilir ve farklı semptomlarla kendini gösterebilir. MS’in en erken belirtilerinden biri ise gözlerle ilgilidir. Görme sorunları, çoğu zaman hastaların ilk fark ettiği bulgular arasında yer alır. Bu durum, hem erken tanı hem de tedavi açısından büyük önem taşır.
MS Hastalığında Göz Problemleri Neden Olur?
MS hastalığında bağışıklık sistemi, yanlışlıkla vücudun kendi sinir hücrelerine saldırır. Bu saldırılar sonucunda miyelin kılıfı zarar görür. Miyelin, sinir hücrelerinin çevresini saran ve sinir iletimini hızlandıran bir yapıdır. Miyelin hasarı, sinir sinyallerinin iletimini bozar veya tamamen keser.
Göz siniri (optik sinir), beyin ile göz arasındaki bağlantıyı kurar. Bu sinir zarar gördüğünde, gözden gelen görüntü bilgileri beyne düzgün şekilde iletilemez. Sonuç olarak, kişi görme bozuklukları yaşamaya başlar. Bu nedenle, MS’in gözle ilgili belirtileri genellikle optik sinir üzerindeki etkilerle ilişkilidir.
En Sık Görülen Göz Belirtileri Nelerdir?
MS hastalarında gözlerle ilgili en yaygın belirti optik nevrit olarak bilinen durumdur. Ancak bunun dışında farklı görsel bozukluklar da görülebilir:
- Ani veya kademeli görme kaybı: Görme çoğunlukla bir gözde azalır ve genellikle birkaç saat içinde ilerler. Görme bulanıklaşır, netlik kaybolur.
- Göz hareketleriyle artan ağrı: Özellikle yukarı, sağa veya sola bakarken hissedilen keskin bir ağrı sık görülür.
- Renk algısında bozulma: En belirgin olarak kırmızı renk daha soluk veya kahverengimsi görünür.
- Işık parlamaları ve bulanıklık: Gözün önünde ışık çakmaları, puslu görme ya da karanlık lekeler oluşabilir.
- Görsel alan kaybı: Görme alanında "karanlık bölgeler" ya da görüntüde eksiklik hissi oluşabilir.
Bu belirtiler, günlük yaşam kalitesini doğrudan etkiler. Okuma, araba kullanma, bilgisayar başında çalışmak gibi faaliyetler zorlaşabilir.
Optik Nevrit ve MS Arasındaki İlişki
Optik nevrit, MS’in hem tanısında hem de seyrinde kilit rol oynayan bir durumdur. Göz sinirinin iltihaplanması anlamına gelir. Çoğu zaman ilk MS atağı olarak karşımıza çıkar. Araştırmalar, optik nevrit geçiren kişilerin yaklaşık %50’sinin 15 yıl içinde MS tanısı aldığını göstermektedir.
Optik nevrit hastaları genellikle tek taraflı görme kaybıyla başvurur. Görme genellikle birkaç hafta içinde kademeli olarak geri gelir, ancak bazı hastalarda tam iyileşme olmayabilir. Optik nevrit, MS hastalığının hem başlangıç belirtisi hem de atak dönemlerinde nüks eden bir komplikasyon olarak karşımıza çıkar.
Gözle İlgili Diğer MS Belirtileri
Optik nevrit dışında MS hastalarında çeşitli göz ve görme problemleri gelişebilir:
- Diplopi (Çift Görme): Göz kaslarını kontrol eden sinirlerin etkilenmesi sonucu her iki göz aynı hedefe odaklanamaz. Bu durum, özellikle okuma veya hareketli objelere bakarken rahatsız edici olabilir.
- Nistagmus: Gözlerde istemsiz olarak ritmik sallanma hareketidir. Görme kalitesini azaltır, baş dönmesine neden olabilir.
- Internükleer Oftalmopleji: Gözlerin yatay hareketleri koordine bir şekilde yapamamasıdır. Gözlerden biri hareket ederken diğeri geri kalır veya sabit kalır. Bu da bulanık görmeye, çift görmeye yol açar.
Bu belirtiler bazen geçici olurken, bazı hastalarda kalıcı görme bozukluklarına neden olabilir. O nedenle erken müdahale çok önemlidir.
MS Kaynaklı Göz Problemleri Nasıl Tedavi Edilir?
MS’e bağlı görme problemlerinde, özellikle optik nevritte en yaygın kullanılan tedavi şekli kortikosteroidlerdir. Damar yoluyla uygulanan yüksek doz kortizon tedavisi, iltihaplanmayı azaltarak iyileşme sürecini hızlandırabilir. Ancak bu tedavi, her zaman görmeyi tam olarak eski haline döndürmeyebilir.
Diplopi ve nistagmus gibi sorunlar için şu yöntemler kullanılabilir:
- Prizmatik gözlükler: Gözlerin paralel hareket etmesini destekleyerek çift görmeyi azaltabilir.
- Fizik tedavi ve denge egzersizleri: Göz kaslarını destekleyen egzersizler uygulanabilir.
- Göz botoksu (seçilmiş vakalarda): Nistagmus ve diplopi tedavisinde kullanılabilir.
Her hastanın göz bulguları ve sistemik durumu farklı olacağı için tedavi planı bireysel olarak oluşturulmalıdır.
Ne Zaman Göz Doktoruna Başvurmalısınız?
MS hastasıysanız ya da MS şüphesi taşıyorsanız ve şu belirtilerden birini yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurmanız gerekir:
- Ani veya ilerleyici görme kaybı
- Göz hareketleriyle ağrı
- Renkleri soluk algılama
- Çift görme
- Görme alanı kayıpları
- Işık çakmaları ve bulanıklık
Bu belirtiler sadece göz sağlığıyla değil, aynı zamanda MS'in seyrini belirleyecek nörolojik bulgularla da ilişkilidir. Göz muayenesi bazen MS’in ilk ipucunu verir.
Uzman Görüşü: Prof. Dr. Fatma Yülek ile Gözden Başlayan Doğru Teşhis
MS’in göz üzerindeki etkileri uzmanlık gerektiren bir alandır. Bu nedenle göz siniri, retina ve sinirsel görme bozuklukları konusunda deneyimli bir hekime başvurmak çok önemlidir.
Prof. Dr. Fatma Yülek, Ankara’daki kliniğinde MS hastalığında görülen optik nevrit ve diğer nöro-oftalmolojik durumların teşhis ve tedavisinde bilimsel ve bireysel yaklaşımlar sunmaktadır. Göz sağlığınızı korumak, doğru teşhisle mümkün olur.
Unutmayın: Gözdeki küçük bir belirti, sistemik bir hastalığın büyük habercisi olabilir. Görmenizdeki ani değişiklikleri ihmal etmeyin.
Detaylı bilgi ve randevu için Prof. Dr. Fatma Yülek’in kliniğiyle iletişime geçebilirsiniz.
